Tien redenen om Sint-Jans Molenbeek te bezoeken

Hoewel veel mensen de Brusselse wijk Molenbeek tegenwoordig vooral zien als het ‘Mordor van Europa’s Midden-Aarde’, een buurt waar alleen nog maar IS-aanhangers wonen, doe je jezelf en Molenbeek daarmee echt te kort. De redactie van Brussel-Nu geeft tien redenen om Molenbeek niet 'links te laten liggen'. 

Neem een duik in het rijke industriële verleden van Brussel
La Fonderie, het museum voor industrie en arbeid, geeft op een originele manier een goed beeld van het industriële verleden van het gewest Brussel. La Fonderie is gevestigd aan de oevers van het kanaal, op de plaats van de voormalige en befaamde bronsgieterij 'Compagnie des Bronzes de Bruxelles'.

In de 19de eeuw was dit de grootste bronsgieterij van België. De Brabofontein, op de Grote markt van Antwerpen is hier bijvoorbeeld gegoten. Ben je eenmaal de poort door dan kan je het hele productieproces nog goed volgen. Rechts de tekenbureau's, daarnaast de plaster-afgietselateliers, achteraan de restanten van de gieterij zelf, links de assemblagegebouwen en links vooraan de directeur-conciërgewoning.

Nadat je de tentoonstellingen bekeken hebt begrijp je waarom Molenbeek in de 19de eeuw 'Het kleine Manchester van België' genoemd werd. Het museum organiseert ook een 'industriële wandeling' door Molenbeek. Onderweg ontdek je onder andere de sporen van het industriële verleden rond de Koolmijnenkaai, de voormalige tabaksopslagplaats Ajja en rond de voormalige bronsgieterij Compagnie des Bronzes de Bruxelles' zelf.

Je kan ook inschepen voor een verrassende boottocht naar de Haven van Brussel, eventueel in combinatie met een tocht over de twee kanalen, Charlesloi en Willebroek. Op de website vind je meer informatie over openingstijden, prijzen en reserveringen.

La Fonderie
Ransfortstraat 27, 1080 Sint-Jans Molenbeek, Brussel

Ontdek de parel van Molenbeek
Het kasteel Karreveld is recent gerenoveerd en vormt samen met het bijbehorende park en de vijver zonder meer tot een van de parels van Sint-Jans-Molenbeek. De gemeente houdt er niet toevallig haar raadzittingen. Over de oorsprong van de naam bestaat geen eensgezindheid onder de historici. Een populaire legende wil dat Keizer Karel V er een nacht doorbracht en de plaats daarom Karelveld (Karreveld) werd genoemd. Een charter uit 1270 vermeldt op die plaats echter een steenbakkerij (een kareel is een gebakken steen).



Hoe dan ook, het kasteel heeft sinds het eind zestiende eeuw verschillende eigenaren gehad, waarvan de laatste de hoeve als uitspanning uitbaatte. In 1930 kwam Karreveld in handen van de gemeente. Park en kasteel zijn nu een fijne plek om te ontspannen en te ontsnappen aan de drukte van de stad. In het kasteel zijn nu een cultureel centrum, een hotel en een kapel gevestigd. 

Kasteel Karreveld
Avenue Jean de la Hoese 32, 1080 Sint Jans Molenbeek, Brussel

Vergaap je aan het prachtige Scheutbos
Een andere prachtige plek om ‘te ontspannen en te ontsnappen’ in Molenbeek is het 50 hectare grote Scheutbos. Een park, dat overgaat in een mooi bos, met een grote ecologische diversiteit (meer dan 20 verschillende soorten vlinders, 113 soorten vogels en 83 verschillende soorten beplanting), een unieke groene ruimte van weiden, bosjes, ruigten en vergezichten over Molenbeek, een ruimte die 10 % van de grond van Sint-Jans Molenbeek in beslag neemt.

Scheutbosstraat, 1080 Sint-Jans Molenbeek, Brussel

Ga 'dansend' naar de Johannes de Doper Kerk
In het centrum van Molenbeek staan veel kerken, maar ééntje springt er echt uit: de Johannes de Doper Kerk, gebouwd in art-deco stijl. Deze kerk is de eerste, van de drie kerken in Brussel, die van gewapend beton gemaakt is. De architect was Joseph Diongre, onder meer bekend van het beroemde 'Maison de la Radio' aan het Flageyplein. 

Al in de negende eeuw stond er in Molenbeek een kerk die gewijd was aan Johannes de Doper. Rondom deze kerk groeide een bijzondere pelgrimstraditie voor wie aan vallende ziekte (epilepsie) leed. Het hoogtepunt was de dansprocessie op Sint-Jansdag (24 juni), even na de Zomerzonnewende. Epileptici konden genezing voor één jaar krijgen als ze dansend naar Molenbeek gingen en er het brugje overstaken zonder met hun voeten de grond te raken. Op een schets van Pieter Bruegel de Oude uit 1564 zie je hoe de hysterische dansers begeleid worden door doedelzakspelers.

Ook aan de ochtenddauw op Sint-Jans-dag werden genezende krachten toegekend. Mensen rolden zich door het veld of kleedden zich met doeken die ze 's nachts buiten hadden gelegd.

De laatmiddeleeuwse versie van kerk werd in 1578 vernield. In 1834-1836 werd de middeleeuwse ruïne afgebroken en verrees er op dezelfde plek een kerk naar het ontwerp van Louis Spaak. Dit nieuwe gebedshuis bleek al snel te klein voor de aanhoudende bevolkingsgroei van Molenbeek.



Het socialistische, antiklerikale gemeentebestuur besloot zelf nieuwbouw te bekostigen die het ‘Belgische Manchester’ waardig was. De oude kerk werd afgebroken en de nieuwe kerk werd opgetrokken naast de oude kerk. Een gigantisch gebouw dat ruimte geeft aan meer dan duizend gelovigen. Het is vooral de gekleurde lichtinval, dankzij de gebrandschilderde en in beton gevatte glaswanden, die het de moeite waard maken om ook een kijkje binnen te nemen.

De Kerk
Johannes de Dopervoorplein, 1080 Sint-Jans Molenbeek, Brussel

Geniet van thee en de buurtmarkt
Drink een lekkere (marrokaanse) thee op een van de terrassen op het Voorplein van de Johannes de Doper Kerk en neem vervolgens een kijkje in de gezellige - multi-culturele - Graaf van Vlaanderenstraat. Aan deze straat ligt het gemeenthuis van Molenbeek en iets verder in de straat het Gemeenteplein. Elke donderdagmiddag is hier weekmarkt. Dan is het een drukte van belang. Buurtmarkten vormen een betrekkelijk nieuw fenomeen in de Brusselse volkswijken. Het biedt migranten de gelegenheid om dicht bij huis hun inkopen te doen en sociale contacten te leggen. 

Graaf van Vlaanderenstraat, 1080 Sint-Jans Molenbeek, Brussel



Hier raak je niet uitgekeken: Tour & Taxis
Tour & Taxis, een oud goederenstation aan het kanaal, is één van Brussels culturele hotspots. De geschiedenis kan raar lopen. De naam Tour & Taxis is afkomstig van de familienaam Von Thurn und Tassis. Deze familie stichtte in de 16de eeuw de Koninklijke Posterijen en gebruikte de moerassige terreinen langs de haven als weide voor de paarden. De familie hield 335 jaar lang de touwtjes in handen van de ‘post ter paard’.

Tegen het einde van de 19de eeuw was België uitgegroeid tot de vijfde economische macht van Europa. Er ontstond behoefte aan een transit-haven en de plek van Tour & Taxis leek de ideale plaats. Nog weinig verstedelijkt, gelegen aan het kanaal en vlakbij de toegangspoorten van de stad. Dus werden er haveninstallaties en spoorwegen aangelegd, die in 1910 in gebruik werden genomen.



Dit enorme complex werd hét centrale knooppunt voor transitogoederen in Brussel. De jaren zestig van de 20ste eeuw vormden de bloeiperiode van Tour & Taxis. Door de oprichting van de Europese douane verloor de plek echter haar bestaansreden. De gebouwen werden geleidelijk aan verlaten en te koop gesteld.

Uiteindelijk besloot de gemeente het Koninklijk Pakhuis, de Magazijnen en het Hôtel de la Poste te renoveren, met respect voor het historisch erfgoed. Het Hôtel de la Poste en het Koninklijk Pakhuis bieden nu onderdak aan verschillende winkels, restaurants en kantoren, maar ook aan culturele evenementen zoals de Antiekbeurs, de Boekenbeurs en het Internationale Festival van de Fantastische Film. Een tunnel verbindt het Koninklijk Pakhuis met de Magazijnen (the Sheds).

De Sheds werden in 1903-1904 gebouwd volgens de plannen van architect Van Humbeek, op een totale oppervlakte van meer dan 17.410 m². Vanaf de kaaien, waar vroeger de treinen hun goederen laadden en losten, kan je nu het zelfdragende metalen skelet bewonderen. Dankzij het glas in het zaagdak wordt het daglicht mooi verspreid. In dit bouwkundig hoogstandje vinden ook culturele evenementen plaats.

Het goederenstation, ontworpen door de architecten Constant Bosmans en Henri Vandevelde, was ooit het grootste transitostation van Europa. Nu is het omgetoverd tot een ideale plek voor evenementen en herbergt daarnaast de Brussels circusschool. Inmiddels trekken de drie gebouwen, plus het evenemententerrein, meer dan 500.000 bezoekers per jaar.

Het nabijgelegen park, dat in fasen wordt aangelegd, geeft aan het voormalige transitoterrein haar groen terug.

Tour & Taxis
Havenlaan 86c, 1000 Brussel

Terug naar de jaren dertig
Café de la Rue neemt je mee terug naar de sfeer van de jaren dertig van de 20ste eeuw. Zowel de inrichting als de combinatie van eten en muziek uit die jaren doen nog authentiek aan. Franse chansons, folk of cabaret, gecombineerd met heerlijke, huisgemaakte delicatessen vormen de ingrediënten van de 'deugddoende maaltijdvoorstellingen.

Café de la Rue
Kolomstraat 30, 1080 Sint-Jans-Molenbeek



Een verfrissend biertje bij de Zennebrouwerij
De Brasserie de la Senne, één van de drie brouwerijen in Brussel, is als een frisse wind in de Brusselse bier-scene. De brouwerij is het initiatief van Bernard Leboucq en Yvan De Baets. Ze zochten een geschikte locatie in Brussel en vonden die in een gewezen industriële bakkerij in Sint-Jans-Molenbeek.

Na veel vertraging werd eind 2010 een eerste testbrouwsel op de nieuwe locatie gemaakt. Leboucq en De Baets doen alles zelf, op ambachtelijke wijze. De bieren worden niet gefilterd noch gepasteuriseerd en er worden geen additieven aan toegevoegd.



Volgens de filosofie van de brouwers maken ze niet noodzakelijk sterke maar wel karaktervolle bieren. Per week worden er twee brouwsels van twintig hectoliter gemaakt, waardoor de brouwcapaciteit op een 1.800 hectoliter ligt. De vraag naar de bieren overtreft ondertussen de productie. Beroemd is het Zinnebir (6%, blond), gecreëerd naar aanleiding van de Zinneke Parade, die één keer in de twee jaar door Brussel trekt.

De brouwerij en de winkel zijn geopend van maandag tot vrijdag tussen 9.00 en 15.00 uur. Het is mogelijk om een rondleiding (inclusief proeverij) te krijgen van een van de twee brouwers zelf, waarbij de groep uit minimaal 15 personen moet bestaan. Individueel bezoek is helaas niet mogelijk. Meer informatie over prijzen en reserveringen vind je op de website van de brouwerij.

Zennebrouwerij
Gentsesteenweg 565, 1080 brussel

Maak kennis met de geschiedenis van Molenbeek
Het gemeentemuseum van Molenbeek (MoMuse), neemt je mee op een tijdreis door de geschiedenis van de Sint-Jans Molenbeek. De focus ligt op de laatste twee eeuwen.

Thema’s als het belang van de geografie voor de economische ontwikkeling, de ligging aan het kanaal, wie zijn mijn buren, plezier en vertier, de straten en pleinen van Molenbeek, werken en onderwijs, komen voorbij.



Het museum wil een echt ‘gemeenschaps-museum’ zijn waar iedereen zich thuis voelt, ongeacht geloof of afkomst. Het doet dan ook geregeld een beroep op de inwoners van Molenbeek om mee te doen met tentoonstellingen door spullen tijdelijk af te staan of hun verhaal te vertellen.

MoMuse
Mommaertsstraat 2a - 1080 Sint-Jans-Molenbeek - België

MIMA: een museum 2.0
Het MIMA is gevestigd op het terrein van de voormalige brouwerij Belle-Vue, gelegen aan het kanaal, pal in het centrum van Brussel. Het betreft een nieuw museum (2016) met een internationale uitstraling dat hedendaagse, toegankelijke en virale creaties brengt zoals Street Art. Het concept is uniek in Europa.

Het MIMA toont vormen van kunst waarbij alle creatieve domeinen door elkaar heen lopen: een mengeling van muziekcultuur (punkrock, electro, hiphop, folk), grafische cultuur (grafische vormgeving, illustratie, design), sportcultuur (skateboarding, surf, extreme sporten), artistieke cultuur (film, beeldende kunst, performance, strips, tatoeage, styling), stadscultuur (graffiti, street art) en geekcultuur.



Het MIMA staat op een markante plek in Brussel te staan: de voormalige Belle-vue-brouwerijen, een echte grootsteedse plek die perfect bij het thema van het museum past. Naast het MIMA liggen de hotels Meininger en Bel-Vue, die in 2013 en 2015 hun deuren openden. Er wordt op vele vlakken samengewerkt.

Het MIMA beschikt over een museumwinkel en heeft een restaurant. Op het dak zijn twee panoramische uitkijkpunten over het kanaal en over Brussel. En dit alles in een prachtig gebouw, 1300m2 groot, verdeeld over vier verdiepingen.

MIMA
Henegouwenkaai 41, 1080 Sint-Jans Molenbeek, Brussel            

Reageer op dit artikel

Mail de redactie

Deel dit artikel!